Paweł Dobrowolski Paweł Dobrowolski
1752
BLOG

Mały złego początek...

Paweł Dobrowolski Paweł Dobrowolski Budżet Obserwuj temat Obserwuj notkę 16

FED amerykański bank centralny podniósł w ubiegłym tygodniu Fed Funds Rate z przedziału 0,25% – 0,5% do przedziału 0,5% – 0,75%. Niby niewiele. A dla nas zapowiedź zatrzymania naszej modernizacji.

 

Na wykresie poniżej, rosnąca Fed Funds Rate, to ten niebieski kawałek linii, który pojawił się w dolnym prawym rogu wykresu:

Mały złego początek...

Źródło: FED, ECB, NBP

Tak niewiele. Ale dla nas znaczy bardzo dużo. Za każdym razem, gdy w ostatnim półwieczu Fed przez dłuższy czas podnosił stopy procentowe, u nas kończyło się kryzysem społecznym i gospodarczym:

Mały złego początek...

Źródło: FED, daty kryzysów własny dopisek

Polska gospodarka ze względu na swój półperyferyjny charakter jest w dużym stopniu uzależniona od zewnętrznej koniunktury i posiada małe możliwości mitygowania transmisji negatywnych szoków gospodarczych do naszej gospodarki.

Nie znaczy to, że nasza gospodarka zawali się jutro. Po prostu rośnie ryzyko, że w przeciągu kilkunastu kwartałów inwestycje, konsumpcja i wzrost finansowane coraz wyższym zadłużaniem (patrz wykres poniżej) okażą się niemożliwe do utrzymania.

Mały złego początek...

Źródło: GUS, NBP, ZUS, Eurostat

Głównym problem Polski jest brak własnego kapitału, średnia atrakcyjność Polski jako miejsca lokowania kapitału oraz wysoki i rosnący poziom długu. Jesteśmy biedni i uzależnieni od zewnętrznego finansowania. Z długu powinniśmy korzystać, ale rozsądnie.

Niestety jak widać na powyższym wykresie czy Polską rządził AWS, SLD, PO czy PiS dług rósł. Niechlubną innowacją rządów PO było zdemolowanie ustawowych ograniczeń zadłużania i podważenie wiarygodności konstytucyjnych ograniczeń zadłużania poprzez zmiany definicji długu oraz dwa rozbiory OFE. Rząd PiS kontynuuje zadłużanie Polski, a możliwe, że kontynuował będzie rozbiory OFE. Przyrost długu do tej pory dość tani, w ciągu kilkunastu kwartałów może stać się drogi. Może wymusić konieczność podwyższania podatków i cięcia wydatków na konsumpcje oraz inwestycje. Podwyższy temperaturę sporów politycznych, co utrudni stabilizację gospodarki

Problemem jest również wysoki udział kredytów walutowych w portfelach trzech czy czterech banków. Gdy na wartości tracić zacznie złoty, trzy lub cztery banki z wysokim udziałem kredytów walutowych mogą okazać się niewypłacalne. Mamy całkiem nieźle skapitalizowany bankowy fundusz gwarancyjny. Ale ważnym pytaniem będzie nie tylko, czy starczy w nim środków i koniecznie będzie sięgnięcie po środki publiczne, ale również wpływ ewentualnej niewypłacalności banków na zaufanie obywateli do banków. W Grecji ostatecznie banki i państwo rozłożyło wyciąganie pieniędzy z banków przez Greków.

Na razie na światowych rynkach panuje historycznie niski koszt pożyczania:

Mały złego początek...

Źródło: FED

Nasz koszt pożyczania też jest niski:

Mały złego początek...

Źródło: Eurostat

Ale niestety od dwóch lat rynki finansowe patrzą coraz ostrożniej na Polskę. Od dwóch lat rośnie różnica pomiędzy kosztem pożyczania przez Polskę, a inne państwa. Poniżej widzisz różnice kosztu pożyczania pomiędzy Polską a Niemcami oraz Polską a Czechami:

Mały złego początek...

Źródło: Eurostat

Czy jest się czym przejmować? Tu i teraz nie ma powodu do strachu. Natomiast za kilkanaście kwartałów prawdopodobnie zbiegać się będą rosnący koszt finansowania długu oraz nasze wewnętrzne nierównowagi, co może doprowadzić do niewypłacalności państwa w stylu greckim. Jeśli zewnętrzne otoczenie okaże się dla nas łaskawe to będziemy mieli stagnację w styl węgierskim.

W latach 1989-91 pracował z profesorem Sachsem. Absolwent Harvardu. Od 1995 zajmuje się doradztwem gospodarczym - pomaga zarządom i właścicielom spółek w podejmowaniu strategicznych decyzji. W tym czasie brał udział w ponad pięćdziesięciu transakcjach kupna i sprzedaży spółek, z czego około dwudziestu doszło do skutku na łączną sumę ponad 1 miliarda euro. Ekspert Instytut Sobieskiego oraz Warsaw Enterprise Institute. Autor koncepcji wprowadzenia do polskiego porządku prawnego Publicznego Wysłuchania. Pomiędzy rokiem 2011-2013 prezes Forum Obywatelskiego Rozwoju, gdzie 10-krotnie zwiększył liczbę współpracowników oraz po raz pierwszy w historii FOR doprowadził do wzrostu środków pozyskiwanych od darczyńców. Opublikował raport szacujący dług publiczny Polski na powyżej 200% PKB, książkę pt. „Podstawy Analizy Finansów Firm” wydaną nakładem Stowarzyszenia Księgowych w Polsce oraz kilkadziesiąt raportów i artykułów o ekonomii politycznej reform. Członek zespołu ministra sprawiedliwości ds. nowelizacji prawa upadłościowego. Strażak w Ochotniczej Straży Pożarnej.

Nowości od blogera

Komentarze

Inne tematy w dziale Gospodarka